අහස් කුස දරා සිටින්නේ කාෂ්ටක සූර්යයායි. විඩාවෙන් ගත කෙසේ වෙළී ගියත් උතුරට ආගන්තුක වූ මේ අමුත්තාට නම් එහි අමිහිරි බවක් නැත. යාපනේ අස්සක් මුල්ලක් නෑරම ගවේෂණය කිරීමට තරම් උත්තේජනයක් ලැබී ඇත්තේ ඒ සංස්කෘතියේ ඇති සුන්දරත්වය රසවත් නිසාය. නිසොල්මන්ව බලා සිටින තල් රුප්පාවල් අතර සැඟවී ගිය බොහෝ කතා ඉදිරියේදී රසවිඳීමට හැකිය.
ආගන්තුකයාගේ මේ චාරිකාව වලෙයිකාප්පු මංගල්යය සැමරීමට හිතවත් දමිළ පවුලක් හා එක්වීමටය. මේ යාපනයේ හින්දු භක්තිකයන් අතර වඩා ජනප්රිය වූ වලෙයිකාප්පු මංගල්යය සිංහලෙන් වළලු උත්සවය ලෙසත් හඳුන්වනු ලබයි. මේ මංගල්යය තරුණියක් තම දරුවා ප්රසූත කිරීමට ප්රථම සමරනු ලබන්නේ තරුණිය මවක් වීමේ සතුට සැමරීමටත්, නපුරු ඇසෙන් ආරක්ෂාව සහතික කිරීමට හා සුරක්ෂිත ගැබ්ගැනීමක් සහ දරු ප්රසූතියක් සිදුකිරීම සඳහා ආශිර්වාද ලබාගැනීමටත්ය. මෙය තුන්වැනි මාසයේදී සමරනු ලබයි.
ආගන්තුකයාගේ ඇස් කුතුහලයෙන් බරව පවතී. නළලේ තිලකයක් තැබූ ඈ නව සේද සාරියකින් සැරසී සිටී. ඇයගේ මව ස්වර්ණාභරණවලින් තව තවත් ඇයව සරසවන්නේ නැවත දීග දෙන්නට දැයි මගේ සිත මගෙන් විමසයි. වේට්ටියකින් සැරසුණු තරුණ ස්වාමිපුරුෂයා ඈ දෙස බලා සිටින්නේ අනාගතයේ නැවුම් බලාපොරොත්තු සමූහයක් සිත් තුළ රඳවාගෙන බව නම් කිව හැකිය. ඔහුගේ ඇස් ඒ සොඳුරු යුවතිය දෙසින් ඉවත් නොකර ගැනීමට ලෝභ වී ඇති හැඩක්ය. කොණ්ඩය පුරාම ඇත්තේ පිච්ච මල් මාලාය. ඒ නැවුම් සුවඳත්, වර්ණයත් හුරුබුහුටි ගර්භණී තරුණියට එක් කරන්නේ පිවිතුරු බවක් හා නැවුම් හැඟීමක්ය.
සාම්ප්රදායිකව සාරිය කහ හෝ තැඹිලි පාටින් තෝරා ගන්නා බව මට අසන්නට ලැබිණි. එය වාසනාවන්ත යැයි සිතන නමුත් කාලයාගේ ඇවෑමෙන් එම වර්ණ වෙනුවට වෙනත් පැහැයෙන් යුතු සාරි තෝරා ගැනීමටත් තරුණියන් යුහුසුලු වී ඇත.
චාරිත්ර ඉටුකරන මධ්යයේ පොල් මලක් තබා ඇත. ඒ වටා රසකැවිලි පිරවූ බන්දේසියකි. විශේෂයෙන් පලතුරු ඇති බවක් නම් පෙනේ. හකුරු, වියළි මිදි එක්කළ කිරිබත්ද පසෙක ඇත. දෙළුම්, කෙසෙල්, ඇපල්, දොඩම් හා මිදි සහිත බන්දේසියක්ද වේ. පොල් ගෙඩිවල රත් පැහැයෙන් තිලක තබා ඇත. සුවඳ දුම්හි ආවෙණික බවක් එක් කිරීමට සමත්කම් දක්වයි.
දැන් වළලු උත්සවය ආරම්භ වීමට සූදානම්ය. ගර්භණී තරුණිය තෙල් ලාම්පු දැල්වීම සිදුකරයි. ස්ථාපනය කර ඇති මණ්ඩපයේ ඇය අසුන් ගයි. පළමුව ඇගේ මව ඒ වෙත පිවිසී ඈ සිප වැලඳගෙන දෑත් සහ මුහුණ මත කහ සහ සඳුන් මිශ්ර ආලේපනයක් මුව තවරයි. පසුව සුන්දර වීදුරු වළලු කිහිපයක් තෝරාගෙන ඇගේ දෑත් මත රඳවයි. සියල්ලෝම එය අනුගමනය කරමින් දෑත් වළලුවලින් ආවරණය වන තුරුම ඒවා පලන්දවමින් සිනහවෙන්, ආදරයෙන් හා ආශීර්වාදයෙන් මඟපෙන්වීම ලබාදෙන්නේ පුදුමසහගත හැඟීමක් එකතු කරමින්ය. සාදා ඇති නැවුම් ආහාර ඇයට පිළිගන්වයි.
මේ යාපනයේ සංස්කෘතියේ රසයි.
විදුනි බස්නායක